Gökbilimciler tarafınca 2019 senesinde Samanyolu Galaksisinden 16 kat daha geniş, dumanlı ve uzayda gizlenerek keşfedilmeyi bekleyen ne olduğu belirsiz bir halka gözlemlendi. Hatta aynı hafta bilim insanı Emil Lenc, kendi ifadeleriyle “acaip radyo çemberleri” yada ORC’ler söylediği ikinci bir halka keşfetti. Şimdiyse bu halkaya Güney Afrika’da bulunan bir teleskop ile bakıldı. Peki ORC nedir?
Hubble teleskobunun çekmiş olduğu görüntü, göz kamaştırdı!
NASA, NCG 1097 ile NCG 1097A gökadasının Hubble teleskopu ile çekilen göz kamaştırıcı yeni bir fotoğrafını paylaştı.
Radyo Çemberleri- ORC nedir?
İlk olarak 2019’da gökbilimci Anna Kapinska’nın “olağandışı şeyler” radarına takılan ORC, açıklayamadığımız kozmik tuhaflıklar listesine girmeyi başardı. Dünya’dan bir milyar ışık yılı uzaktaki bu nefes ve dumanlı daireye Lenc tarafınca acaip radyo çemberleri adı koyulduğundan beri o şekilde kabul görüyor.
Emil Lenc, ORC hakkında tüm bulgusunu Avustralya’nın baş bilim kurumu CSIRO ve Western Sydney Üniversitesi’nden astrofizikçi Ray Norris ile birlikte paylaşarak ORC’lerin ilk görüntüsünü çekmeyi başardı. İlk verilere bakılırsa bir tür süpernova kalıntısı şeklinde, özetlemek gerekirse bir yıldız patladığında geride kalanlar şeklinde görünüyordu.
Fakat verilerin asla birinin uyuşmadığını belirten Norris ORC nedir sorusuna şu yanıyı verdi:
Oldukça süratli bir halde bunun hakkaten oldukca değişik bir şey bulunduğunu fark ettik. Bu oldukça yeni bir şey. Bizlere ORC1’de daha ilkin orada bulunduğunu bilmediğimiz yapıyı gösteriyorlar.
Ek olarak, ORC-garip radyo çemberlerini acayip kılan bir diğeri şey ise yalnızca radyo teleskoplarıyla görülebilmeleri. Bu halkalar, NASA’nın Chandra’sı şeklinde X-ışını teleskoplarında yada James Webb tarafınca kullanılanlar şeklinde kızılötesi dalga boylarında görünmüyor.
Üstelik 2019 yılındaki ilk keşiften beri araştırmacılar yalnızca 5 değişik ORC bulabildiler. Organik bunlara dair bildiklerimiz oldukça kısıtlı olduğundan yalnızca Lenc tarafınca tespit edilen ORC1, Kraliyet Astronomi Topluluğunun Aylık Bildirimleri dergisinde yayınlanacak yeni bir yazının ana mevzusu oldu.
Son olarak meydana getirilen çalışmadaysa olağandışı halkanın fiziğini incelemek için Güney Afrika Radyo Astronomi Gözlemevi tarafınca işletilen MeerKAT kullanıldı. Bu aygıt derin uzaydan gelen radyo sinyallerini dinleyen 64 çanak antenden oluşuyor. Daha da önemlisi, ASKAP’ın yapabileceğinden oldukca daha oldukça ayrıntıyla ORC1’e odaklanabiliyor. Ek olarak manyetik alanlarını anlamak için lüzumlu olan polarizasyonu belirlemesine de olanak sağlıyor.
İlgili emek vermeyi icra eden ekip, MeerKAT’ı kullanarak ORC’nin şimdiye kadarki en yüksek çözünürlüğünde olan görüntülerini alabildi. Yukarıdaki resimde, iki gözlem arasındaki keskin kalite farkını siz de görebilirsiniz. Mevzuyla ilgili şu anda ASKAP ve MeerKAT’da emek harcamalar devam ediyor.
Şu ana kadar en ikna edici tahmin ise gene Norris tarafınca yapılmış oldu. Zira kendisi ORC’lerin son aşama uzak bir galaksideki süper kütleli karadeliklerin birleşmesinden sonrasında üretilen şok dalgaları bulunduğunu düşünüyor. Hatta şu ana kadar keşfedilen 5 ORC’nin 3’ünün merkezinde karadeliklerin keşfedildiği, diğeri 2’sinin de araştırma altında olduğu belirtiliyor. Bilim dünyası da Norris’in açıklamasına oldukça sıcak bakıyor.
Siz bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi SDN Forum‘da yada yorumlarda bizlerle paylaşmayı dikkatsizlik etmeyin!
